چند واژه و جمله‌ عاشقانه عربی، هدیه‌ روز ولنتاین رصیف۲۲ به شما

وسعت جهان عرب که با مساحتی بیش از ۱۳ میلیون و ۳۰۰ هزار مترمربع از اقیانوس تا خلیج امتداد یافته، اتحاد یا حتی تشابه بین فرهنگ‌های درونش را ناممکن می‌کند. این فرهنگ‌ها حتی اگر کمی نیز شبیه به هم باشند، در هر منطقه‌ای با آداب‌ و‌ رسوم و سنت‌های خاص همان منطقه بروز پیدا می‌کنند.

گویش‌ورانِ زبان عربی در هر کدام از این مناطق به شکل متفاوتی عربی صحبت می‌کنند. برای مثال، عربی لبنانی و عربی سوری به هم نزدیک هستند، اما هر دو کاملا از عربی مراکشی و عربی الجزایری متفاوت‌اند. با این وجود، فرهنگ‌ها در مناطق مرزی هم‌پوشانی دارند. این را می‌توانید در لهجه مردم شمال سوریه ببینید که خیلی وقت‌ها شبیه لهجه‌های مردم عراق است.

در مورد عشق، ما نام‌های متعدد زیبا و گاهی عجیب داریم. نام‌ها و توصیف‌های معشوق در فرهنگ عربی، با توجه به لهجه‌های متفاوت و انواع عشق، بسیار متنوع است.

هر منطقه‌ای در جهان عرب براساس عناصر سازنده‌ی خودش معشوق را توصیف می‌کند و این به گویش‌ورانِ محلی کمک می‌کند با توجه به شرایط خودشان برای تخیل‌شان واژه بسازند.

با این حال، شرایط گذشته و هم‌پوشانی فرهنگ‌ها مانع از این می‌شود که به‌طور مطلق درباره تعلق یک واژه محلی به لهجه‌ای خاص تصمیم بگیریم. برای مثال، بسیاری از واژه‌های رایجِ عشق در سوریه، در عراق هم استفاده می‌شوند و خیلی از واژگان اردنی با واژگان فلسطینی مشترک هستند. درباره‌ی لبنان و سوریه نیز همین‌طور است.

آنچه این واژه‌ها را از لحاظ روح کلی‌‌شان کنار هم جمع می‌کند، شوخ‌طبعی و محبوبیت‌شان است

آنچه این واژه‌ها را از لحاظ روح کلی‌‌شان کنار هم جمع می‌کند، شوخ‌طبعی و محبوبیت‌شان است. آن‌ها در میان جوامع عربی، به‌ویژه جوامع روستایی، پرکاربرد هستند و گاهی هم به باهمستان‌های جوانان راه پیدا می‌کنند؛ محافل و جماعت‌هایی که ویژگی متمایزکننده‌ی آن‌ها نشاط و شوخ‌طبعی است.

ما به مناسبت روز ولنتاین، در اینجا برخی از اصطلاح‌ها و جمله‌های عاشقانه در جوامع محلی عرب‌زبان را گردآوری کرده‌ایم.

تْشْكُلْ آسِيْ (سر قبرم گل مورت بذاری)

گل مورت یکی از زیباترین گل‌های سفیدی است که فصل بهار در دمشق می‌روید. مردم دمشق رسم دارند که بر مزار مردگان‌شان، به نشانه‌ی عشق و اشتیاق، گل مورت بچینند. وقتی یک دمشقی به معشوقش می‌گوید «تْشْكُلْ آسِيْ»، که یعنی «سر قبرم گل مورت بذاری»، منظورش این است که کاش زودتر از معشوقش بمیرد. مرگ معشوق در فرهنگ عربی هم در ابراز عشق نقش مهمی بازی می‌کند و هم در ادبیات معاصر عرب.

قوربانك أصير (قربونت بشم)

این اصطلاح از منطقه «جزیره» در شمال سوریه می‌آید، اما در بسیاری از مناطق عراق هم استفاده می‌شود. در فرهنگ دینی، قربانی به خدا تقدیم می‌شود تا انسان را از بلا دور نگه دارد. وقتی یک عاشق به معشوقش می‌گوید «قوربانك أصير»، یعنی آماده است تا جانش را برای زندگی معشوق فدا کند.

کبدي (جگرم)

خیلی از عرب‌ها عشق‌شان را با یکی‌کردنِ معشوق‌شان و عضوی از اعضای بدن‌شان ابراز می‌کنند. عضوی که اگر آن را از دست دهند، زنده نخواهند ماند. کبد (جگر) در عراق بیشترین کاربرد را در زمینه‌ی عشق دارد.

قصبتي (نای من)

در شمال سوریه، نای متصل به ریه نقش مهمی در ابراز عشق بازی می‌کند. وقتی به کسی می‌گویید «قصبتي» (نای من)، یعنی او راه رسیدنِ اکسیژن و هوا به شماست. پس اگر معشوق نباشد، نفس هم نخواهد بود و اگر نفس نباشد، شما هم نیست می‌شوید.

مردم عراق و برخی شهرهای شمالی سوریه به معشوق‌شان می‌گویند «تسوین قلبي» (با قلبم برابری) تا نشان دهند ارزش معشوق با ارزش قلب‌شان یکی است

یا قباري (ای تدفینگر من)

این اصطلاح بیشتر در جنوب لبنان و جنوب سوریه، به‌ویژه در استان سویدا، برای ابراز عشق استفاده می‌شود. «یا قَبَّاري» (ای تدفینگر من) مترادف است با «تقبرني» (قبرم کنی)، که یعنی کاش قبل از تو بمیرم.

تسوين قلبي (با قلبم برابری)

مردم عراق و برخی شهرهای شمالی سوریه به معشوق‌شان می‌گویند «تسوین قلبي» (با قلبم برابری) تا نشان دهند ارزش معشوق با ارزش قلب‌شان یکی است، پس یعنی ارزش معشوق با ارزش زندگی آن‌ها برابر است.

یا ضنا (کوچولوی من، بچه‌م)

کلمه ضنا در لهجه‌های سوری، فلسطینی، اردنی و مصری به معنای «بچه‌ها» است. وقتی یک مصری می‌گوید «ضنایا»، منظورش بچه‌هایی است که به دنیا آورده، اما وقتی این کلمه خطاب به معشوق استفاده شود، به‌معنای «کوچولوی من» یا «بچه‌م» است.

يا قشطة، يا عسل (ای خامه، ای عسل)

عرب‌ها گاهی معشوق را همچون یک خوراکی شیرین و لذیذ توصیف می‌کنند. خامه و عسل هم از جمله خوراکی‌هایی است که بیشتر عرب‌ها آن را خاص و فاخر می‌دانند. برای مثال، در مصر و کشورهای حوزه خلیج فارس، وصف معشوق با عسل به معنای زیبا بودن اوست.

يا بعد عمري، يا بعد قلبي (ای بعد از جانم، ای بعد از قلبم)

از نظر معنی مشابه بسیاری از جمله‌ها و واژگانی است که بیانگر آرزوی عاشق برای زودتر مردن و ندیدن مرگ معشوق هستند. این اصطلاح در کشورهای خلیجی و بسیاری از کشورهای عربی که دارای گویشی نزدیک یا شبیه به گویش بادیه‌نشین‌ها هستند رواج دارد.